'MAAK STEDEN VOLWAARDIGE PARTNERS IN KLIMAATBELEID'

Heel wat steden en gemeenten in Vlaanderen hebben zich geëngageerd om actie te ondernemen rond het klimaat en velen brengen dit vandaag al in de praktijk. Tijdens de klimaatconferentie in Parijs in 2015 werden lokale overheden geprezen om hun inspanningen die ze leveren om de negatieve impact op het klimaat te verminderen. In het kader van die top in Parijs werd tevens een nieuw engagement gelanceerd waar lokale overheden konden op intekenen: tegen 2030 de CO2-uitstoot met 40 % verminderen. Ondertussen werken heel wat lokale overheden aan een plan om dat nieuwe engagement in daden om te zetten.

ER IS EEN GROTE OMSLAG NODIG, EEN SYSTEEMVERANDERING

Een 40 % reductie, zeker met het oog om later klimaatneutraal te worden, kan niet meer gerealiseerd worden door enkel te focussen op laaghangend fruit. Er is een grote omslag nodig; een systeemverandering. Verschillende steden realiseren dit én tonen zich echt ambitieus: ze realiseren nieuwe klimaatneutrale wijken, bouwen warmtenetten uit, zetten in op autoluwe steden, ondersteunen en ontzorgen burgers en bedrijven om energie te besparen en hernieuwbare energieprojecten op te zetten. Steden beperken zich trouwens ook niet tot de sectoren die onder de burgemeestersconvenant vallen. Ze zetten ook in op een transitie van het voedsel- en landbouwsysteem door lokale voedselstrategieën te ontwikkelen. Ook dat is nodig om een klimaattransitie te realiseren. Lokale overheden dragen dus op verschillende manieren bij aan de realisatie van klimaatdoelstellingen van hogere overheden. Omgekeerd heeft het Europees, Belgisch en Vlaams niveau een zeer belangrijke impact op de beweegruimte van lokale overheden. Het klimaatbeleid op verschillende overheidsniveaus moet elkaar meer dan ooit versterken en ambities zeker niet fnuiken.

VLAAMS ENERGIE- EN KLIMAATPLAN VERGEET LOKALE OVERHEDEN

Ook Europese lidstaten doen momenteel hun huiswerk om hun klimaatplan 2030 op te maken. Naast de inhoudelijke invulling van die plannen, is er op Europees niveau ook heel wat discussie over de betrokkenheid van stakeholders in de opmaak van die plannen, niet in het minst van lokale overheden. Vlaanderen plant volgend jaar een energie- en klimaatplan 2021 - 2030 te lanceren. Elke Vlaamse minister heeft reeds de vraag voor input ontvangen. Maar lokale overheden zijn tot zover niet in de opmaak van de plannen betrokken. Vreemd toch, gelet op de belangrijke rol van lokale overheden rond het klimaat: zij helpen doelstellingen realiseren en kunnen vanuit hun praktijk ook beter knelpunten voor verdere ambities benoemen.

NOOD AAN EEN ECHT VLAAMS KLIMAATVERBOND

We pleiten voor de oprichting van een Vlaams Klimaatverbond naar analogie met wat er in heel wat Europese landen bestaat. Dergelijke klimaatverbonden fungeren als platform om van mekaar te leren en als overlegstructuur met hogere overheden. Zo'n netwerk stuurt er ook op aan de klimaatambities van hogere overheden voldoende scherp te houden. En last but not least, in heel wat landen zorgen die netwerken ook voor ondersteuning van voorlopers. Met een grotere klimaatuitdaging spelen voorlopers in het klimaatbeleid een belangrijke rol. Voorlopersteden testen nieuwe aanpakken uit en geven ruimte aan innovatieve technologieën. Lokale voorlopers hebben nood aan uitwisseling met hun peers en gestructureerd overleg met hogere overheden in de zoektocht naar oplossingen voor knelpunten in beleid en wetgeving.

RUIMTE VOOR VERBETERING

In Vlaanderen ondersteunen de provincies heel wat gemeenten in hun klimaatbeleid. Ook de VVSG wil op dat vlak een tandje bijsteken. Maar om tot een echt Vlaams Klimaatverbond te komen, is er nog heel wat ruimte voor verbetering.

LOKALE OVERHEDEN ZIJN BONDGENOTEN

Vlaanderen zal ook de komende jaren extra inspanningen moeten leveren om de klimaatambities waar te maken en heeft daarom alle belang bij de inspanningen die op lokaal niveau gebeuren. Maar Vlaanderen moet ook van de lokale overheden echte bondgenoten maken en hen betrekken als partner in de opmaak van het Vlaams klimaatplan.

Wij, als schepenen van de centrumsteden, willen onze rol opnemen. Een actief Vlaams Klimaatverbond is hiervoor nodig.

Tine Heyse (Gent), Joost Venken (Hasselt), Mohamed Ridouani (Leuven), Ann Van de Steen (Aalst) en Iwein De Koninck (Aalst), Nabilla Ait Daoud (Antwerpen), Pablo Annys (Brugge) en Mieke Hoste (Brugge), Tom Germonpré (Oostende), Michèle Hostekint (Roeselare), Hannes Anaf (Turnhout), Bert Herrewyn (Kortrijk), Wout De Meester (Sint-Niklaas), Marina De Bie (Mechelen), Gianni Cacciatore (Genk)