Wie de afgelopen maand het nieuws een beetje volgde, kon niet voorbij aan de besparingsdrift van Vlaamse regering. Met de uitsmijter van UNIZO-voorzitter Karel van Eetvelt als aanbieding van de week: ."Wat ons betreft, gaan de besparingen nog niet ver genoeg"

Iets verder weg van ons bed, maar daarom niet minder belangrijk, zijn de onderhandelingen die de Europese Economische Unie voerde met Canada en dat nog steeds doet met de VS. Bewust opnieuw 'Economische Unie', want in de diepste krochten van de Europese diplomatie werd en wordt gewerkt aan handelsakkoorden die dan misschien goed zijn voor de wereldwijde vrijhandel, maar die vanuit ethisch en democratisch standpunt toch wel zeer discutabel zijn.

Zo is er in het pas afgesloten handelsakkoord tussen Canada en de EU - afgekort tot CETA: Comprehensive Economic and Trade Agreement - sprake van een Investment-to-state arbitration, afgekort tot ISDS. Het is een systeem van internationale arbitrage dat erop gericht is om buitenlandse investeerders te beschermen van 'discriminatie of oneerlijke behandeling door overheden'. Kort door de bocht: het is een private rechtbank, waar ondernemingen terechtkunnen als ze het niet eens zijn met beslissingen die genomen worden door de gewone, neutraal geachte rechtbanken van de overheid. Zo'n rechtbanken dus waar u en ik en de Vlaamse ondernemers zich toe moeten wenden wanneer een geschil moet worden opgelost.

Nu is dat ISDS ook geen pretpaleis waar zomaar iedereen naar binnen en naar buiten kan. Als het uitsluitend erom gaat winst te maken, is zo'n arbitrage bv. niet aangewezen. Een beetje hilarisch toch als je weet dat ? en daar is niets verdorvens aan ? het ondernemingen in de eerste plaats te doen is om geld te verdienen. Ook lichtzinnige klachten worden niet in overweging genomen. 'Panels' maken uit wat wel en niet lichtzinnig is. Mogen we voorzichtig opperen dat zware dossiers van dure advocaten altijd net dat ietsje minder 'lichtzinnig' zullen zijn?

De CETA wordt in het algemeen beschouwd als de blauwdruk voor de aan de gang zijnde onderhandelingen met de VS, de TTPI. Als die akkoorden tot een goed einde komen, dan wordt dat de grootste vrijhandelszone ter wereld. En ook daar zou private arbitrage onderdeel van uitmaken.

Als ondernemingen goed boeren, dan betekent dat welvaart voor velen. Maar ondernemingen die via private rechters overheden die sociale en ecologische correcties hebben aangebracht - of dat willen doen - terugroepen? Is the great take-over begonnen?

Joost Venken - Schepen Stad Hasselt